Verbaasd lees ik het bericht dat Kysia Hekster, de verslaggeefster van de NOS in Kyiv, donderdagmiddag rond de klok van vier de Nederlandse huiskamers in slingerde. ‘In Kyiv zijn op dit moment zware explosies te horen. Ik zit op dit moment in een schuilkelder. Er waren vandaag al drie keer eerder luchtalarmen te horen, maar dat was telkens vals alarm. Het is nog niet duidelijk of er nu ook echt raketten door de luchtafweer gekomen zijn.’
Ik sta op het moment van consumptie van dit nieuwsbericht voor de ingang van het Nationale Opera Theater te wachten op mijn metgezel. Een half uurtje geleden had zij me al op de hoogte gebracht, toen ze belde en zei: ‘Vanwege het luchtalarm kan de metro de brug over de Dnjepr niet oversteken. En het lukt me niet een taxi te bestellen, want die zijn er niet.’
In haar stem had geen spoortje angst geklonken, wel irritatie dat de balletvoorstelling La Sylphide haar door de Russische dreiging door de neus dreigde te worden geboord. ‘Ga maar alleen en vertel me later hoe het was’, had ze met een sneue stem plezier gewenst. Maar voordat ik bij het theater was gearriveerd, hing ze alweer aan de telefoon. De kust was veilig verklaard, over een minuut of twintig mocht ik haar verwachten.
Terwijl Kysia de Nederlandse bevolking wilde laten geloven dat de Kyivse wereld bestond uit inslaande bommen en van angst bibberende bewoners was de werkelijkheid een volkomen andere. Opgetogen was ze geweest, blij verheugd had ze geklonken. En ook rondom me zie ik overal opgewonden, zelfs glimlachende mensen. Schitterend uitgedoste mevrouwen, in dure bontmantels en op hooggehakte schoenen banen zich een weg door de glibberige sneeuwmassa. Geflankeerd worden ze door kortgeknipte mannen met vierkante hoofden, die zich zonder te morren laten gebruiken als steunpilaar. Met zulke aangezichten rondom verwordt wachten tot een verademing. Voelt de vrieskou aan als een warme deken. Bovendien weet ik dat ik dadelijk zelf arm in arm met een soortgelijke schoonheid naar binnen zal schrijden. Wanneer Svitlana een half uurtje later door de sneeuwbrij in mijn richting ploetert, stelt ze me niet teleur. Natuurlijk niet. Ze is op haar paasbest gekleed, met een stijlvol hoofddeksel, dat ze niet draagt om de koude te weerstaan als pronkstuk van haar outfit.
Ook binnen is het een gezellige drukte. Vijftig plus vrouwen met dikkige buiken nemen jassen in ontvangst. Jonge meisjes met lichamen als ballerina’s controleren tickets. Mannen met vlinderdassen schenken drankjes. Publiek neemt elkaar de maat. Nergens valt een spoortje onrust te bekennen. Niemand lijkt onder de indruk van het luchtalarm dat zojuist klonk. Het is business as usual, om het in goed Nederlands te definiëren. In afwachting op het spektakel is iedereen opgewonden en gelukkig. Is er geen plaats voor Russische bommen en raketten.
Twintig minuten lang geniet het publiek van ballerina’s, die zo lichtvoetig zijn dat ze over het toneel lijken te zweven. Kleurrijke decors en stemmige klanken van het orkest vervolmaken een ideale wereld. Dan, net nadat de prima ballerina een voorstelling van haar niet geringe capaciteiten heeft afgerond, sluit het gordijn zich.
‘Luchtalarm’, fluistert Svitlana in mijn oor, ‘fuck the Russians’, voegt ze eraan toe. Terstond staat ze op en maakt zich uit de voeten. In de veronderstelling dat we ons alsnog in de voetsporen van Kysia begeven, volg ik haar. Van schitterende schijnwereld naar schuilkelder, allitereer ik in gedachten. Maar kan daar meteen weer mee ophouden, wanneer ze halt houdt in de bar. We zijn niet de enigen, die de abrupte ontwaking uit hun droomwereld willen compenseren met alcohol.
In een lange rij wachten velen tot het hun beurt is te worden bediend door de vlinderstrikmannen. Anderen staan al met een cognacje of proseccootje in hun handen. Happen in met dik gesneden plakken worst belegen sandwiches. Geestdriftig babbelen ze, hardop lachen ze. Hun blikken en houding verraden dat ze niet zullen wijken. Niet zullen toestaan dat de Russische agressor hun heerlijk avondje zal verwoesten.
Dus Kysia, sta me toe je te corrigeren. Want ondanks dat je de feiten correct presenteerde, sprak je slechts de halve waarheid. Je zaait angst onder je lezers, wilt ze laten geloven dat de hel nabij is. Misschien zelfs dat ze moeten vrezen dat die Russen straks in hun achtertuinen staan. Met jouw verslaggeving wek je de indruk dat zij, de inwoners van Kyiv, net als jij in de schuilkelder zitten. Maar je vergeet die andere werkelijkheid te tonen. Die waarin zij, de inwoners van Kyiv, zonder angst en twijfel doorgaan met hun leven. Zich niet uit het veld laten slaan door de dreiging van bommen, raketten of drones. Dat hebben ze lang geleden al besloten.
Dus Kysia, sta me toe je te adviseren. Wanneer morgen of overmorgen het luchtalarm opnieuw klinkt, duik dan niet als een bangig wezentje de schuilkelder in. Overwin je angsten, ga de straat op en doe je ding. Net als zij.