Actualiteit
Toen de oorlog begon, was ik in Kyiv om de laatste hoofdstukken te schrijven van mijn boek over Oekraïne. Maar die oorlog schopte mijn plannen, net als van zoveel anderen, overhoop. In plaats van de spreekwoordelijke laatste hand te leggen, realiseerde ik me dat de tienduizenden woorden die tot dan uit mijn brein waren ontsproten, waren achterhaald door de alledaagse realiteit. Een tijd lang meende ik ze allemaal in de prullenbak te moeten kieperen, maar nadat ik van de eerste schrik was hersteld, bedacht ik dat zelfcensuur en herschrijving betere opties zijn. Want juist nu verdienen zij, de Oekraïners, een boek voorbij de oorlog.

Achtergrond
Ruim vijftig jaar geleden werd ik geboren in het oost-Groningse Oude Pekela, alwaar ik de eerste achttien jaar van mijn leven doorbracht op een boerderij, gelegen buiten het dorp in absoluut niemandsland. De traditionele normen en waarden van mijn ouders, voornamelijk gebaseerd op het gereformeerde geloof dat zij aanhingen, vormden de basis van de opvoeding die ik kreeg. Mijn vader placht te zeggen: ‘die ‘rooien’(waarmee hij de links stemmende meerderheid in het dorp bedoelde) zijn niet te vertrouwen, mijdt ze.’ Hij voegde de daad bij zijn woord, keerde ze de rug toe en verwachtte van mij hetzelfde.

Jeugdige nieuwsgierigheid en onvermijdelijke terloopse ontmoetingen met die ‘anderen’, maakten dat ik me al op jonge leeftijd realiseerde dat de opvattingen van mijn ouders tamelijk rigide waren. Ik wilde weten wat zich daar in het dorp afspeelde en me niet afzonderen van de alledaagse werkelijkheid. Dit was, realiseerde ik mij later, de eerste keer dat ik op een onbekend pad naar een onbekende bestemming zocht. Sindsdien ben ik hiermee niet opgehouden. Al snel besefte ik dat het dorp, hoe werelds ook vergeleken met het coconachtige wereldbeeld van mijn ouders, niet meer was dan een minuscuul vlekje op deze aarde.

Op mijn achttiende besloot ik te vertrekken en mijn heil te zoeken in Groningen, weinig verrassend beschouw ik dit ook nu nog, als een van de beste beslissingen uit mijn leven. Hier gingen de poorten der nieuwsgierigheid definitief wagenwijd open en was ik nauwelijks te stoppen in mijn zoektocht naar meer onbekende paden. Vele jaren lang combineerde ik studie, en later werk, met reizen naar elders. Met name India had in die periode een onweerstaanbare aantrekkingskracht op mij, vooral omdat de manier van leven aldaar al mijn houvast definitief richting filistijnen deed verdwijnen. Zonder zweverig te zijn, voor een geboren oost-Groninger is dit vele bruggen te ver, het voelde alsof ik daar werd herboren tijdens dit leven.

Uiteindelijk keerde ik ook Groningen de rug toe en zocht mijn heil in Brussel, waar ik bij de Europese Commissie een interessante, want internationale, baan vond. Toch was het niet genoeg, omdat ik me realiseerde dat de wereld der Europese Instellingen uiteindelijk voornamelijk is gericht op behoud, het mijden van risico en stilstand. Ik wilde meer en dankzij een toevallig treffen met een dame uit Rusland opende zich een volkomen nieuwe wereld voor mij, toen ze me uitnodigde haar te bezoeken in Moskou.

Nooit zal ik die lentedag vergeten waarop ik in de vroege ochtend voor het eerst voet op Russische grond zette en zij me rechtstreeks van het vliegveld naar het Rode Plein reed. De brede boulevards, het cyrillisch schrift, de asgrauwe sluier van smog en andere viezigheid en de tot blubber verworden sneeuw maakten een onuitwisbare indruk op me. Moskou leek een veelkoppig monster dat eropuit was mij, een argeloze westerling, met huid en haar te verslinden. Maar al na een dag of twee voelde ik dat zich onder haar oppervlakte een fascinerende wereld vol rauwe energie schuilhield. Die bijtgrage eerste indruk die ze tentoonspreidde was slechts bedoeld de teerhartigen af te schrikken. Wie erin slaagde voorbij die oppervlakkigheid te kijken, zou haar kunnen temmen. Zo begon een nieuw hoofdstuk in mijn leven. Een waarin ik iedere gelegenheid aangreep naar daar te reizen. In eerste instantie telkens naar Moskou, maar al vrij snel ook verder oostwaarts naar bijvoorbeeld de Oeral, Siberië of Vladivostok en andere landen als Tadzjikistan, Oezbekistan, Georgië en het sensationele Oekraïne.

Lang combineerde ik, mede dankzij de oprichting van mijn eigen reisbureau, het werk bij de Europese Commissie met talrijke ontdekkingstochten door dit fenomenale deel van onze aarde. Tot 2018, toen ik besliste de Europese zekerheid in mijn leven op te geven voor een ongewis avontuur, waarin bovengenoemde landen de hoofdrol spelen. Simpelweg omdat ik daar wil zijn waar mijn hart sneller klopt en mijn energie als een woeste stroom uit al mijn poriēn stroomt. Dus ben ik sindsdien vaak in Kyiv of Moskou en met onregelmatige tussenpozen in Tbilisi, Bakoe of Samarkand. En alle avonturen die ik daar beleef, dankzij al die prachtige mensen die ik overal ontmoet, schrijf ik op. Om er boeken van te maken zodat jullie ze samen met mij kunnen herbeleven.